Гарады як і людзі маюць свае знешнія асаблівасці уласны гістарычны лес чым ускладнены сказ
1. Паняцце пра ўскладнены сказ. Знакі прыпынку пры аднародных членах
Аднародныя члены сказа вымаўляюцца з інтанацыяй пералічэння: кожны наступны аднародны член сказа вымаўляецца павышаным тонам, апошні — паніжаным, а паміж імі робяцца паўзы.
Аднароднымі могуць быць і галоўныя, і даданыя члены сказа:
На стале ляжалі сшыткі і алоўкі .
Нашы мары мудрыя і сціплыя .
Я люблю маляваць , танцаваць і дэкламаваць вершы.
У кашпо былі пасаджаны чырвоныя і жоўтыя кветкі.
Гучна , разлівіста заспяваў сваю песню салавей.
Аднак трэба мець на ўвазе, што дзейнікі, выказнікі, дапаўненні і акалічнасці заўсёды аднародныя, а вось азначэнні бываюць аднародныя і неаднародныя.
Аднародныя азначэнні :
1) характарызуюць прадмет па розных прыметах, але з аднаго боку (Чырвоныя і белыя (колер) півоні радавалі суседзяў. На ўскрайку лесу раслі высокія і нізкія (памер) дрэвы);
2) недапасаваныя ці дапасаванае і недапасаванае (вялікія, з кілагарам вагою);
3) калі выражаны мастацкімі азначэннямі, ці эпітэтамі (Мілагучнае, звонкае, спеўнае слова! Н.Гілевіч);
4) калі з’яўляюцца адасобленымі (А лес маўчыць, глухі, таемны. Якуб Колас).
Неаднародныя азначэнні :
1) характарызуюць прадмет з розных бакоў (Вялізныя (памер) цёмныя (колер) хмары завалаклі неба);
2) выражаны прыметнікамі розных лексіка–граматычных разрадаў (высокі цагляны дом — якасны і адносны прыметнікі, стары бацькаў шалік — якасны і прыналежны прыметнікі).
Пры аднародных членах сказа могуць ужывацца спалучальныя (і, і — і, ды (у значэнні і), як — так і, не толькі — але і), супраціўныя (а, але, ды (у значэнні злучніка але), аднак, затое, хоць і — але) і размеркавальныя (ці, або, ці то — ці то, не то — не то і інш.) злучнікі.
Знакі прыпынку пры аднародных членах сказа
Аднародныя члены сказа раздзяляюцца коскамі, калі паміж імі няма злучнікаў :
На карціне былі намаляваны дамы, гараджане, няяркія ліхтары.
Пры адзіночных злучніках коска ставіцца толькі перад супраціўнымі злучнікамі; пры паўторных — перад кожным наступным злучнікам; пры парных — перад другой часткай злучніка :
Я люблю цукеркі і торты.
На ёлцы запальваліся і белыя, і жоўтыя, і чырвоныя агеньчыкі.
Як сонца, так і месяц зачароўваюць сваёй прыгажосцю людзей.
Спалучальны злучнік і (ды ў значэнні і) можа звязваць аднародныя члены парамі, пры гэтым пары раздзяляюцца коскамі :
Маша і Саша, Віктар і Алена сябруюць з дзяцінства.
Калі злучнік і паўтараецца два і болей разы пры трох і большай колькасці аднародных членаў, то коска ставіцца і перад першым і :
Колас, і Купала, і Багдановіч заззялі на небасхіле беларускай літаратуры ў пачатку дваццатага стагоддзя.
Іван Мележ "Людзі на балоце" ПОЖАЛУЙСТА.
як раскрываецца характар Васіля праз апісанне яго знешнасці, думак, перажыванняў? Якім паўстае Васіль у адносінах да маці, дзеда, брата, Ганны?
ПОЖАЛУЙСТА.
ОЧЕНЬ НАДО.
Писатель подробно рассказывает о местоположении болотной деревни Курени, большую часть года оторванной от всего мира, о ее жителях, с утра до ночи летом и зимой занятых в хате, п, ч дворе, в поле, на болоте, в лесу. Несколько страниц отведено описанию первого сенокоса. Картины трудной крестьянской страды занимают в произведении особенно много места и играют доминирующую роль в раскрытии ведущих черт характера всех героев. Столь же конкретны, красочны и вдохновенны картины полесской природы, показываемой через восприятие то одного, то другого персонажа.
Существенное место в романе отводится массовым сценам, в частности описаниям собраний, на которых происходят ожесточенные споры куреневцев о земле, «гребле». Писатель умеет увидеть в полесской природе краски, не замеченные до него, уловить в устном творчестве оолещуков мотивы, не улавливавшиеся другими, найти в поэзии крестьянского труда нечто, отличное от того, о чем уже рассказывали предшественники. Самое же главное — все это в его романе органически связано с движением центральных характеров, их ростом, развитием, способствует раскрытию в них все новых граней. Писателя нельзя упрекнуть ни в чрезмерном бытописательстве, ни в энтографизме.
Дам 98 балов,пожалуйста помогите
1. на мосЦе, тым што выкавау? зимой мароз, мы З радасцю вялики свой бавиць будзем час.
Новые вопросы в Беларуская мова
40. Выпішыце з любога падручніка (вучэбнага дапаможніка) для 6-га кла са прыклад выказвання навуковага стылю.
Праверачная работа. 9 клас. Словазлучэнне, сказ. Летняе сонца даўно завярнула з поўдня, але свяціла яшчэ горача. 1-2 балы. Выпісаць словазлучэнні. Пад … крэсліць члены сказа. 3-4 балы. Вызначыць від словазлучэнняў у адпаведнасці з марфалагічным выражэннем галоўнага слова (іменнае, дзеяслоўнае, прыслоўнае). 5-6 балаў. Указаць спосаб падпарадкавальнай сувязі слоў у словазлучэннях (дапасаванне, кіраванне, прымыканне). 7-8 балаў. Падабраць да словазлучэнняў сінанімічныя, у якіх словы звязаны спосабам кіравання: Дзень лета– Поспех у прафесіі – Палац з белага мармуру – Сем гадоў– 9-10 балаў. Перакласці словазлучэнні на беларускую мову. Похож на отца, пойти за дровами, поехать в землянику, ехать по проспекту, смеяться с меня, заболеть гриппом..
сачынене на тэму мая беларусь на бел. языке
Сказ са словам неаднаразовыя
адносины народа да сваих мастакав??
33. Запішыце словы, каб у іх былі наступныя значымыя часткі: ад-, -кос- (-кас-), -ок-, пад- 24
подберите 5 назоуникав у 1 скланени, 2,3 всего 15 слов
патрабуйце тэкст апавяданне
Адзначце дзеясловы загаднага ладу 1) верыў, 2) верце, 3) верыла б, 4) хай верыць
1. Адзначце бяззлучнікавыя складаныя сказы, у якіх на месцы пропуску трэба паставіць двукроп’е:
1) Тут ужо кіпела жыццё _ звінелі на палянках пчолы, у кустах і на дрэвах спявалі птушкі (С. Кухараў).
2) Жнівеньскае неба блішчэла, як свежарэзанае волава _ дзьмуў тугі цёплы вецер (А. Наварыч).
3) Перавярнуўся воз _ раскідалася дабро (М. Баскін).
4) Прачытаў Алесь пісьмо, задумаўся _ сапраўды, рэдка ўсміхаецца мама (А. Якімовіч).
5) Палахлівае здзіўленне расло і расло _ такога мноства людзей я яшчэ ніколі не бачыў (І. Грамовіч).
2.Перабудуйце простыя сказы ў бяззлучнікавыя. Расстаўце знакі прыпынку
1. Вецер суняўся. Завея скончылася. У цёмным небе з’явіўся месяц.
2. Па лесе імчаўся гул. Пачалася навальніца.
3. Закончыўся рабочы дзень. Усе заспяшаліся дадому.
4. Света прыслухалася. Чуваць гуллівая песня шпака каля новай шпакоўні.
3.Адзначце сказы з рознымі відамі сувязі частак:
а) Дзе вечная пустка была, там горад паўстаў і расце, а стужкай чыгунка лягла, дзе ўчора стаяў лес яшчэ. (Я. Купала)
б) Бацька шкадаваў, што няма маці дома ў такі цяжкі час, але ён спадзяваўся, што яна хутка прыйдзе. (А. Якімовіч)
в) Песня была пра любімы горад, які пакідае юнак, каб бараніць сваю Радзіму. (I. Навуменка)
г) Усё зразумеў Данік яшчэ і таму, што ў апавяданні, якое чытала ім настаўніца, гаварылася пра такіх жа, як ён, дзяцей вясковай беднаты. (Я. Брыль)
д) Квітнее культура, красуюцца школы, і песні спявае народ твой вясёлы.
е) Кепска, аднак, маляваць пры лямпе: святло жаўціць і цені вельмі вострыя, густыя. (Я. Брыль)
4. Адзначце сказ, які адпавядае схеме:
а) У кроплі расы зіхаціць сонца, у магічным крышталі слова — ключ, якім можна адамкнуць скарбніцу мовы народа. (В. Вітка)
б) Мы добра бачым тую небяспеку, якая пагражае людзям, і трэба зрабіць усё для таго, каб адвесці бяду. (1. Мележ)
в) Шлях, які ляжыць паміж Масквой і Мінскам, масквічы называюць Мінскай шашой, а мінчане — Макоўскай. (П. Панчанка)
г) Святлела неба, і недзе там, куды бег паравоз, разгараўся ўжо новы дзень.
Гарады як і людзі маюць свае знешнія асаблівасці уласны гістарычны лес чым ускладнены сказ
Рэспубліка Беларусь, г. Мінск
Гістарычны лёс Беларусі складаўся такім чынам, што ёй на працягу многіх стагоддзяў прыйшлося зведаць як перыяды сапраўднай магутнасці, росквіту беларускай дзяржаўнасці і культуры, так і працяглыя перыяды ўсеагульнага заняпаду, штучнага падаўлення нацыянальнай самабытнасці беларусаў, адмаўлення іх багатай духоўна-культурнай спадчыны. Аднак і ў самых неспрыяльных, цяжкіх для развіцця ўмовах беларускі народ усё ж ніколі поўнасцю не страчваў свайго нацыянальнага аблічча, захоўваў свае самыя адметныя рысы і якасці.
Магчыма, таму мы ў апошні час так пільна ўглядаемся не толькі ў саміх сябе, але і спрабуем вызначыць, у чым жа заключаецца характар нацыі ў цэлым, што разумеецца пад славутай спасылкай на наш беларускі менталітэт.
Увогуле, нацыянальны характар можна коратка вызначыць як своеасаблівую сукупнасць розных псіхалагічных рыс і якасцей, уласцівых большасці прадстаўнікоў пэўнай нацыянальнай супольнасці. Асаблівасці нацыянальнага характару прама ці ўскосна адлюстроўваюцца ў найбольш распаўсюджаных рысах паводзінаў, пачуццяў і перажыванняў пераважнай часткі людзей, якія адносяцца да аднаго народа. Нацыянальны характар досыць устойлівы, стабільны, хоць з цягам часу пад уплывам розных фактараў можа набываць нейкія новыя рысы.
Нацыянальны характар з'яўляецца шматфактарнай з'явай, г. зн. залежнай ад прыродна-геаграфічных, сацыяльна-палітычных, эканамічных, канфесійных, этнагенічных, ірацыянальных і іншых умоў. Ён па-рознаму можа выяўляцца ў прадстаўнікоў розных сацыяльных пластоў грамадства, полаўзроставых, прафесійна-вытворчых груп людзей.
Апошнім часам у навуковай літаратуры ўсё больш трывалыя пазіцыі заваёўвае такое паняцце, як нацыянальны менталітэт, ментальнасць. Пад гэтым разумеецца спецыфічны спосаб мыслення, светаўспрымання, уласцівы той ці іншай сацыяльна-этнічнай супольнасці. З пункту гледжання і айчынных, і зарубежных спецыялістаў, паняцце нацыянальнага характару і нацыянальнага менталітэту ў галоўным маюць адзін і той жа змест, г. зн. у цэлым супадаюць і могуць выкарыстоўвацца як сінонімы.
Дык якія ж яны, асаблівасці нацыянальнага менталітэту беларускага народа?
Першае, што кідаецца ў вочы, – гэта яго традыцыйная флуктуацыя паміж Усходам і Захадам, чаму ў немалой ступені садзейнічала перш за ўсё само геапалітычнае становішча Беларусі.
З гэтай агульнай асаблівасці вынікае і другая рыса менталітэту беларускага народа – адсутнасць у яго месіянскай свядомасці, пачуцця нацыянальнай перавагі перад іншымі народамі, нацыянальнай выключнасці. Патрыятызм, шчырая любоў беларусаў да сваёй Айчыны ніколі не перарасталі ў месіянізм і ваяўнічы нацыяналізм, чаго нельга ў поўнай меры сказаць аб польскім ці рускім менталітэце.
У параўнанні з рускім беларускі нацыянальны характар вызначаецца, на наш погляд, большым пастаянствам, устойлівасцю, пазбаўленасцю крайнасцей у выяўленні сваіх пачуццяў і эмоцый.
Існуюць слушныя меркаванні, што ў этнагенезе беларусаў немалую ролю адыграў так званы балцкі субстрат. Менавіта таму ў асобных псіхалагічных рысах (напрыклад, стрыманасць, вынослівасць і г. д.) беларусы нагадвалі балтаў, найперш літоўцаў.
Да прыняцця хрысціянства нашы продкі прытрымліваліся язычніцкіх вераванняў. Язычніцтва выхоўвала ў мясцовых жыхароў такія якасці характару, як непасрэднасць, шчырасць выражэння сваіх эмоцый, павагу да памерлых родзічаў, а таксама своеасаблівую паяднанасць з навакольным асяроддзем, усёй прыродай.
Пашырэнне хрысціянства на нашых землях прыўносіла ў псіхалогію, менталітэт жыхароў Беларусі новыя рысы. Цяпер ужо агульнапрызнана, што гвалтоўнага, рэзкага выцяснення паганскіх вераванняў і пераводу язычнікаў у хрысціянства на Беларусі не было. Хрысціянская вера паступова выпрацоўвала і прыкметна ўзмацняла ў беларусаў мяккасардэчнасць, міласэрнасць, гуманнасць, паважлівасць у адносінах да блізкіх, старых, знямоглых дзяцей. Можна сказаць, што хрысціянства прывяло да складвання дастаткова спакойнага, ураўнаважанага і, так бы мовіць, «акруглага» характару беларусаў.
Даследчыкі фальклору справядліва падкрэсліваюць, што беларусы стварылі мноства мяккіх і гуманных легендаў, у якіх нават сацыяльна-эканамічныя пытанні вырашаюцца ў духу хрысціянскай любові і лагоднасці.
Беларусы заўсёды адмаўлялі насілле, але, з другога боку, на думку некаторых даследчыкаў, ім нібы падабалася быць ахвярамі. На самай справе беларускаму нацыянальнаму характару практычна ва ўсе часіны (асабліва ў перыяд войнаў і ўсялякіх выпрабаванняў) былі ўласцівы мужнасць і вынослівасць, жыццястойкасць і нескаронасць. У сувязі з гэтым можна меркаваць, што пагранічныя небяспечныя сітуацыі абуджаюць у іх глыбока схаваныя інстынкты самавыжывання і іншыя лепшыя якасці продкаў.
Даволі моцнае ўздзеянне на фарміраванне нацыянальнага характару аказвае прыродна-геаграфічны фактар. Паколькі Беларусь мае пераважна раўнінны і нізінны рэльеф, то і да беларусаў можна аднесці ў поўнай меры выснову псіхолагаў аб тым, што жыхарам раўнінных тэрыторый, як правіла, уласцівы спакойны, разважлівы характар.
Пастаяннае жыццё сярод лясоў, балот і азёраў вымушала беларусаў няспынна і шмат працаваць, пераадольваць разнастайныя перашкоды і цяжкасці, каб пракарміць сябе і сваю сям'ю. Магчыма, досыць моцная біяэнергетыка нашых лясоў (найперш хваёвых) абумоўлівала знакамітую жыццястойкасць, вынослівасць, цягавітасць беларусаў.
Прывязанасць нашых продкаў да зямлі была ледзь ці не містычнай. Імкненне мець ўласны кавалачак зямлі, беражлівае, любоўнае стаўленне да яе з'яўлялася адной з найбольш выразных рысаў беларускага нацыянальнага характару. Яшчэ адна характэрная рыса беларусаў – гэта іх працавітасць, працаздольнасць. Некаторыя даследчыкі на падставе параўнальнага аналізу рабілі выснову аб тым, што беларус – гэта, па сутнасці, самы працавіты чалавек, якога бедная глеба і прырода-мачыха навучыла небываламу цярпенню, бязмежнай гатоўнасці да працы.
Неад'емнай рысай беларускага менталітэту з'яўляецца міралюбнасць, памяркоўнасць, талерантнасць да прадстаўнікоў розных нацый, канфесій, да людзей з іншым складам мыслення, светаўспрымання. Беларус – чалавек незласлівы, незлапямятны і няпомслівы. Калі ён сустракае добразычлівае стаўленне да сябе, ён заўсёды адказвае тым жа.
Большасць беларусаў ва ўсе часіны вызначала шчырая любоў да зямлі, да роднага кутка. Амаль усе, хто прыязджае на Беларусь, заўсёды падкрэсліваюць, што беларусы – народ шчыры, добразычлівы і вельмі гасцінны.
Але можна і да беларусаў прымяніць вядомае выказванне: «Недахопы чалавека – гэта працяг яго вартасцей». Напрыклад, нерашучасць і некаторая абыякавасць, інертнасць, магчыма, з'яўляюцца вынікам празмернай талерантнасці, добразычлівасці і памяркоўнасці беларускага народа. Памяркоўны, няпомслівы беларус часам даруе нават сваім ворагам. Тыповы беларус хутчэй за ўсё зверне ўвагу на свае недахопы, чым на дрэнныя рысы характару другіх людзей, што часам прыводзіць яго да крайняга, прычым найчасцей нічым не абгрунтаванага, самазневажання, самакрытычнасці.
Актыўная дзейнасць спачатку польскіх, а затым і расійскіх улад па асіміляцыі ціхмянага народа неўзабаве абярнулася для яго тым, што беларусы пачынаюць саромецца ўсяго нацыянальна-беларускага. Нізкі ўзровень нацыянальнай самасвядомасці, нацыянальны нігілізм – рысы, якія таксама ўласцівы беларускаму нацыянальнаму характару.
Яшчэ адной рысай псіхалогіі беларусаў можа, напэўна, лічыцца іх кансерватыўнасць, нежаданне хуткіх і радыкальных пераўтварэнняў, змен, схільнасць жыць па традыцыі. Адсюль вынікае і ўласцівая і іншым славянскім народам прамарудлівасць у прыняцці рашэнняў і выкананні практычных спраў.
Такім чынам, у беларускім нацыянальным характары адначасова, узаемазвязана існуюць розныя, а часам і супрацьлеглыя рысы. Баларуская душа надзвычай разнастайная, загадкавая і невычарпальная, прычым у ёй заўсёды будуць існаваць і нейкія глыбінныя таямніцы, да разгадкі якіх мы павінны імкнуцца.
1. Абдзіраловіч І. Адвечным шляхам. Досьледзіны беларускага светапогляду. Мн., 1993.
2. Мельнікаў А. Характар і менталітэт беларусаў // Беларуская думка. 1997. № 7.
Гарады як і людзі маюць свае знешнія асаблівасці уласны гістарычны лес чым ускладнены сказ
visibility
Сервисы
- Расписание вебинаров
- Премиум-доступ
- Документы
- Помощь
- Контакты
- Оплата Знай•бай
- Оплата питания iPay
Скачивай мобильное приложение Знай•бай в:
Следите за нами:
Введите верный url-адрес
Фрагмент учебника
Режим работы: круглосуточно
УНП 193287594 Юридический адрес: ул. Ф.Скорины, д.15Б, адм.пом. 2, второй этаж, пом. №15. Свидетельство о государственной регистрации № ?193287594 от 26 июля 2019 года, выдано Минским горисполкомом
Данный сайт и мобильное приложение разработаны при поддержке компаний Bamboo Agile и Bamboo Apps
Извините, произошла неизвестная ошибка. Перезагрузите страницу и попробуйте снова или свяжитесь с технической поддержкой.
Тип события
Выберите облать для обрезания фотографии
Загрузка фотографии
Изменение миниатуюры
У Вашего профиля нет фотографии.
Ваша заявка успешно отправлена. Мы свяжемся с Вами в ближайшее время.
С уважением, администрация
Укажите существующий адрес электронной почты
Заполните поле <strong>Логин</strong>"
Требование к логину: не менее 6 символов
Заполните поле <strong>Пароль</strong>
К логину допустимы только русские, английские буквы и цифры
К паролю допустимы только русские, английские буквы и цифры
Требование к паролю: не менее 6 символов
Данные успешно изменены
Пожалуйста обновите страницу и повторите
Операция прошла успешно.
Подтвердите действие
Восстановление пароля
Введите Email
На Ваш Email
отправлено письмо для восстановления пароля.
Восстановление семейного ключа
Пожалуйста, введите ключ класса
Найдено нулевое значение, пройдите на страницу ещё раз и повторите
Пожалуйста, выберите Вашего ребёнка
Ребенок успешно добавлен.
Если необходимо, Вы можете добавить еще детей. Если этого больше не требуется - нажмите кнопку <strong>Готово</strong>
Гарады як і людзі маюць свае знешнія асаблівасці уласны гістарычны лес чым ускладнены сказ
Рэспубліка Беларусь, г. Мінск
Гістарычны лёс Беларусі складаўся такім чынам, што ёй на працягу многіх стагоддзяў прыйшлося зведаць як перыяды сапраўднай магутнасці, росквіту беларускай дзяржаўнасці і культуры, так і працяглыя перыяды ўсеагульнага заняпаду, штучнага падаўлення нацыянальнай самабытнасці беларусаў, адмаўлення іх багатай духоўна-культурнай спадчыны. Аднак і ў самых неспрыяльных, цяжкіх для развіцця ўмовах беларускі народ усё ж ніколі поўнасцю не страчваў свайго нацыянальнага аблічча, захоўваў свае самыя адметныя рысы і якасці.
Магчыма, таму мы ў апошні час так пільна ўглядаемся не толькі ў саміх сябе, але і спрабуем вызначыць, у чым жа заключаецца характар нацыі ў цэлым, што разумеецца пад славутай спасылкай на наш беларускі менталітэт.
Увогуле, нацыянальны характар можна коратка вызначыць як своеасаблівую сукупнасць розных псіхалагічных рыс і якасцей, уласцівых большасці прадстаўнікоў пэўнай нацыянальнай супольнасці. Асаблівасці нацыянальнага характару прама ці ўскосна адлюстроўваюцца ў найбольш распаўсюджаных рысах паводзінаў, пачуццяў і перажыванняў пераважнай часткі людзей, якія адносяцца да аднаго народа. Нацыянальны характар досыць устойлівы, стабільны, хоць з цягам часу пад уплывам розных фактараў можа набываць нейкія новыя рысы.
Нацыянальны характар з'яўляецца шматфактарнай з'явай, г. зн. залежнай ад прыродна-геаграфічных, сацыяльна-палітычных, эканамічных, канфесійных, этнагенічных, ірацыянальных і іншых умоў. Ён па-рознаму можа выяўляцца ў прадстаўнікоў розных сацыяльных пластоў грамадства, полаўзроставых, прафесійна-вытворчых груп людзей.
Апошнім часам у навуковай літаратуры ўсё больш трывалыя пазіцыі заваёўвае такое паняцце, як нацыянальны менталітэт, ментальнасць. Пад гэтым разумеецца спецыфічны спосаб мыслення, светаўспрымання, уласцівы той ці іншай сацыяльна-этнічнай супольнасці. З пункту гледжання і айчынных, і зарубежных спецыялістаў, паняцце нацыянальнага характару і нацыянальнага менталітэту ў галоўным маюць адзін і той жа змест, г. зн. у цэлым супадаюць і могуць выкарыстоўвацца як сінонімы.
Дык якія ж яны, асаблівасці нацыянальнага менталітэту беларускага народа?
Першае, што кідаецца ў вочы, – гэта яго традыцыйная флуктуацыя паміж Усходам і Захадам, чаму ў немалой ступені садзейнічала перш за ўсё само геапалітычнае становішча Беларусі.
З гэтай агульнай асаблівасці вынікае і другая рыса менталітэту беларускага народа – адсутнасць у яго месіянскай свядомасці, пачуцця нацыянальнай перавагі перад іншымі народамі, нацыянальнай выключнасці. Патрыятызм, шчырая любоў беларусаў да сваёй Айчыны ніколі не перарасталі ў месіянізм і ваяўнічы нацыяналізм, чаго нельга ў поўнай меры сказаць аб польскім ці рускім менталітэце.
У параўнанні з рускім беларускі нацыянальны характар вызначаецца, на наш погляд, большым пастаянствам, устойлівасцю, пазбаўленасцю крайнасцей у выяўленні сваіх пачуццяў і эмоцый.
Існуюць слушныя меркаванні, што ў этнагенезе беларусаў немалую ролю адыграў так званы балцкі субстрат. Менавіта таму ў асобных псіхалагічных рысах (напрыклад, стрыманасць, вынослівасць і г. д.) беларусы нагадвалі балтаў, найперш літоўцаў.
Да прыняцця хрысціянства нашы продкі прытрымліваліся язычніцкіх вераванняў. Язычніцтва выхоўвала ў мясцовых жыхароў такія якасці характару, як непасрэднасць, шчырасць выражэння сваіх эмоцый, павагу да памерлых родзічаў, а таксама своеасаблівую паяднанасць з навакольным асяроддзем, усёй прыродай.
Пашырэнне хрысціянства на нашых землях прыўносіла ў псіхалогію, менталітэт жыхароў Беларусі новыя рысы. Цяпер ужо агульнапрызнана, што гвалтоўнага, рэзкага выцяснення паганскіх вераванняў і пераводу язычнікаў у хрысціянства на Беларусі не было. Хрысціянская вера паступова выпрацоўвала і прыкметна ўзмацняла ў беларусаў мяккасардэчнасць, міласэрнасць, гуманнасць, паважлівасць у адносінах да блізкіх, старых, знямоглых дзяцей. Можна сказаць, што хрысціянства прывяло да складвання дастаткова спакойнага, ураўнаважанага і, так бы мовіць, «акруглага» характару беларусаў.
Даследчыкі фальклору справядліва падкрэсліваюць, што беларусы стварылі мноства мяккіх і гуманных легендаў, у якіх нават сацыяльна-эканамічныя пытанні вырашаюцца ў духу хрысціянскай любові і лагоднасці.
Беларусы заўсёды адмаўлялі насілле, але, з другога боку, на думку некаторых даследчыкаў, ім нібы падабалася быць ахвярамі. На самай справе беларускаму нацыянальнаму характару практычна ва ўсе часіны (асабліва ў перыяд войнаў і ўсялякіх выпрабаванняў) былі ўласцівы мужнасць і вынослівасць, жыццястойкасць і нескаронасць. У сувязі з гэтым можна меркаваць, што пагранічныя небяспечныя сітуацыі абуджаюць у іх глыбока схаваныя інстынкты самавыжывання і іншыя лепшыя якасці продкаў.
Даволі моцнае ўздзеянне на фарміраванне нацыянальнага характару аказвае прыродна-геаграфічны фактар. Паколькі Беларусь мае пераважна раўнінны і нізінны рэльеф, то і да беларусаў можна аднесці ў поўнай меры выснову псіхолагаў аб тым, што жыхарам раўнінных тэрыторый, як правіла, уласцівы спакойны, разважлівы характар.
Пастаяннае жыццё сярод лясоў, балот і азёраў вымушала беларусаў няспынна і шмат працаваць, пераадольваць разнастайныя перашкоды і цяжкасці, каб пракарміць сябе і сваю сям'ю. Магчыма, досыць моцная біяэнергетыка нашых лясоў (найперш хваёвых) абумоўлівала знакамітую жыццястойкасць, вынослівасць, цягавітасць беларусаў.
Прывязанасць нашых продкаў да зямлі была ледзь ці не містычнай. Імкненне мець ўласны кавалачак зямлі, беражлівае, любоўнае стаўленне да яе з'яўлялася адной з найбольш выразных рысаў беларускага нацыянальнага характару. Яшчэ адна характэрная рыса беларусаў – гэта іх працавітасць, працаздольнасць. Некаторыя даследчыкі на падставе параўнальнага аналізу рабілі выснову аб тым, што беларус – гэта, па сутнасці, самы працавіты чалавек, якога бедная глеба і прырода-мачыха навучыла небываламу цярпенню, бязмежнай гатоўнасці да працы.
Неад'емнай рысай беларускага менталітэту з'яўляецца міралюбнасць, памяркоўнасць, талерантнасць да прадстаўнікоў розных нацый, канфесій, да людзей з іншым складам мыслення, светаўспрымання. Беларус – чалавек незласлівы, незлапямятны і няпомслівы. Калі ён сустракае добразычлівае стаўленне да сябе, ён заўсёды адказвае тым жа.
Большасць беларусаў ва ўсе часіны вызначала шчырая любоў да зямлі, да роднага кутка. Амаль усе, хто прыязджае на Беларусь, заўсёды падкрэсліваюць, што беларусы – народ шчыры, добразычлівы і вельмі гасцінны.
Але можна і да беларусаў прымяніць вядомае выказванне: «Недахопы чалавека – гэта працяг яго вартасцей». Напрыклад, нерашучасць і некаторая абыякавасць, інертнасць, магчыма, з'яўляюцца вынікам празмернай талерантнасці, добразычлівасці і памяркоўнасці беларускага народа. Памяркоўны, няпомслівы беларус часам даруе нават сваім ворагам. Тыповы беларус хутчэй за ўсё зверне ўвагу на свае недахопы, чым на дрэнныя рысы характару другіх людзей, што часам прыводзіць яго да крайняга, прычым найчасцей нічым не абгрунтаванага, самазневажання, самакрытычнасці.
Актыўная дзейнасць спачатку польскіх, а затым і расійскіх улад па асіміляцыі ціхмянага народа неўзабаве абярнулася для яго тым, што беларусы пачынаюць саромецца ўсяго нацыянальна-беларускага. Нізкі ўзровень нацыянальнай самасвядомасці, нацыянальны нігілізм – рысы, якія таксама ўласцівы беларускаму нацыянальнаму характару.
Яшчэ адной рысай псіхалогіі беларусаў можа, напэўна, лічыцца іх кансерватыўнасць, нежаданне хуткіх і радыкальных пераўтварэнняў, змен, схільнасць жыць па традыцыі. Адсюль вынікае і ўласцівая і іншым славянскім народам прамарудлівасць у прыняцці рашэнняў і выкананні практычных спраў.
Такім чынам, у беларускім нацыянальным характары адначасова, узаемазвязана існуюць розныя, а часам і супрацьлеглыя рысы. Баларуская душа надзвычай разнастайная, загадкавая і невычарпальная, прычым у ёй заўсёды будуць існаваць і нейкія глыбінныя таямніцы, да разгадкі якіх мы павінны імкнуцца.
1. Абдзіраловіч І. Адвечным шляхам. Досьледзіны беларускага светапогляду. Мн., 1993.
2. Мельнікаў А. Характар і менталітэт беларусаў // Беларуская думка. 1997. № 7.
Каля пасады леснiковай.
Портал Проза.ру предоставляет авторам возможность свободной публикации своих литературных произведений в сети Интернет на основании пользовательского договора. Все авторские права на произведения принадлежат авторам и охраняются законом. Перепечатка произведений возможна только с согласия его автора, к которому вы можете обратиться на его авторской странице. Ответственность за тексты произведений авторы несут самостоятельно на основании правил публикации и российского законодательства. Вы также можете посмотреть более подробную информацию о портале и связаться с администрацией.
© Все права принадлежат авторам, 2000-2021 Портал работает под эгидой Российского союза писателей 18+
Методическая копилка
Выкарыстанне дадзеных табліц і схем на ўроках беларускай мовы актывізуе пазнавальную дзейнасць вучняў, развівае іх мысленне, логіку, памяць і садзейнічае глыбокаму і паслядоўнаму засваенню матэрыялу.
Тэматычны і прамежкавы кантроль
Тэматычны кантроль па апавяданню Васіля Быкава “Незагойная рана”( 7 кл.) doc,16,1 кб
Тэматычны кантроль па Фразеалогіі ( 10 кл.) doc, 105,3 кб
Рознаўзроўневыя заданні па беларускай мове і літаратуры
Читайте также: